Türk çiftçisine ucuz gübre sağlaması için 2008’de 680 milyon dolara satın alınan Razi Petrokimya yatırımların ardından 1 milyar dolara mal oldu. Tesisin 400 milyon dolara satılacağı öne sürüldü.
Maliyetine dahi satamadığı ürünleri tarlada kalan, bu yıl dönüm dönüm zarar eden Türk çiftçisinin yanlış tarım politikaları nedeniyle sorunları giderek artarken, çiftçiye ucuza gübre sağlaması için alınan Gübretaş’ın İran’daki Razi Petrokimya tesisi için alınan sürpriz satış kararı tepkilere neden oldu. Yatırımlarla birlikte 1 milyar dolara mal olan İran’daki Razi Petrokimya’nın 400 milyon dolara satılacağı öne sürüldü.
AKP’Lİ BAŞKAN VEKİLİ
Tarım Kredi Kooperatifleri’nin iştiraki olan Gübretaş, 2008’de dünyanın en büyük petrokimya tesislerinden biri olan Razi Petrokimya’nın yüzde 48.8’ini satın aldı. Gübretaş, tesise 320 milyon dolarlık yatırım yaptı.
Tesisin maliyeti de katlandı. Satış kararına değinilen Tarımdan Haber yazarı Sadettin İnan, bir süredir Gübretaş’ın satış kararı alacağını belirtirken, bu kararı ‘Türk tarımı için büyük bir darbe’ olarak tanımladı.
Ayrıca Gübretaş’ın yanı sıra tesisin yüzde 24’ünü de yine Türkiye’den Asya Gaz şirketi satın aldı. Asya Gaz’ın gizli sahibinin AKP eski milletvekili İhsan Arslan olduğu da iddialar arasında yer aldı. Arslan’ın Razi Petrokimya’da yönetim kurulu başkan vekili olarak görev yaptığı belirtildi.
Sözcü'de yer alan habere göre, Gübrede ithalatçı olan Türkiye’nin bu tesis ile Türk çiftçisine ucuz gübre temin etmesi hedeflenmişti. Ancak gübre hammaddesinin tesisten ucuza alınıp iki kat fiyata Gübretaş’a satıldığı, çiftçilerin ise yine yüksek fiyatla gübre almak zorunda kaldığı da öne sürüldü. Bu kapsamda Razi Petrokimya’dan elde edilen amonyakın aracı firmalara 500 dolara fatura edilirken, aracıların da aynı amonyağı 1.000 dolara Gübretaş’a sattıkları da iddialar arasında yer aldı.
5 yöneticiye 1 milyon Euro temettü ödenmiş
2022’ye kadar kâr eden Razi Petrokimya’nın 2023 yılında 5 milyon dolar zarar ettiği belirtildi. Razi Petrokimya’nın bu yıl da zarar açıklaması bekleniyor. Razi Petrokimya’nın zararına karşın geçen yıl yönetimdeki 5 isme 1 milyon Euro temettü ödendiği öne sürüldü. Razi’nin yönetiminde ise AKP eski milletvekili İhsan Arslan’ın (Asya Gaz adına) yanı sıra Tarım Kredi Genel Müdürü Hüseyin Aydın, Tarım Kredi temsilcilerinden Temel Tayyar Yeşil, Mehmet Emin Karaağaç ve Hakkı Selçuk Şanlı’nın yer aldığı ifade edildi.
Gübretaş’ın İran’daki yatırımı olan Razi Petrochemical Co.'nun 400 milyon dolara satılacağı iddia edildi. 16 yıl önce Gübretaş konsorsiyumuyla 680 milyon dolara alınan ve yaklaşık 320 milyon dolar yatırım yapılan Razi'nin 400 milyon dolara satılacağı iddiası "peşkeş" eleştirilerine neden oldu.
2023'e kadar yıllık 200-250 milyon dolar kar eden Razi Petrokimyanın 2023 yılında 5 milyon dolar zarar etmesi Razi Petrokimya’nın bilerek mi zarar ettirildiği sorusunu gündeme geldi.
Tarımdan Haber yazarı Sadettin İnan'ın haberine göre, Razi Petrokimyanın satış süreci ile ilgili Gübretaş yönetim kurulundan alınan yetkiyle satış 25 Kasım’da yapılacak olağanüstü genel kurulun onayına sunulacak. Ancak yetkinin olağanüstü genel kurulun onayına sunulmadan Razi Petrokimyanın satış sürecinin tamamlandığı ve alıcı firma ile 400 milyon dolara pazarlık yapıldığı iddiaları ortaya atıldı.
Odatv İmtiyaz Sahibi Soner Yalçın, Temmuz 2021’de, kamu iktisadi teşebbüsü olan Gübre Fabrikaları Türk A. Ş.’nin yüzde 23.91'lik hissesinin, 656 milyon dolarlık İranlı Gübre fabrikasını alma ihalesinden kısa bir süre önce kurulan bir firmaya devredilmesine dikkat çekmiş, yüzde 11.95'lik hissenin de batık bir şirkete, üstelik hiçbir sermaye katkısı olmadan verildiğini açıklamıştı.
Gübretaş’ın, İran şirketi Razi'yi tek başına satın alabilecek imkanlara sahip iken, birisi henüz yirmi günlük Asya Gaz A.Ş ve bir diğeri de mahkeme kararıyla iflası istenmiş Tabosan Mühendislik A.Ş. firmalarıyla neden ortak yapıldığı açıklanmamıştı.
Asya Gaz A.Ş. sahibi Şaban Kayıkçı’nın Diyarbakır İl Tarım'da memurluk yapması şüpheleri artırmış Soner Yalçın da yazısında, “Şaban Kayıkçı'nın arkasında 20 yıldır Erdoğan'a pek yakın Diyarbakırlı hangi AKP milletvekili var” diye sormuştu.
Dönemin Tarım Bakanı Mehdi Eker bu sorulara “devlet sırrı” diye yanıt vermemişti.
