Maaşlardaki gerileme, TÜİK’in gelir dağılımı verilerinin detaylarında görünürken, ücretlerin ortalamada birbirine yakınsadığı da ortaya çıktı. Emekli maaşlarındaki değişim dikkat çekerken, tarımdaki gelirlerin düştüğü de görüldü. Girişimcilerde ve menkul kıymet gelirlerinde ise adeta servet transferi yaşandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Gelir Dağılımı 2023 yılı verilerine göre, son 10 yılda gelir dağılımında değişimler dikkat çekici oldu.
Toplam gelirlerin içinde maaş, yardım, emekli aylıkları, yevmiyeli çalışanlar, tarım, girişimci, gayrimenkul ve menkul kıymet gelirlerindeki dağılımlarda farklar çarpıcı oldu.
Maaşlarda ortalamaya yakınsayan ücretler görülürken, tarımla uğraşan çiftçinin gelirleri düştü. Yevmiyeli çalışan kesimde dar gelirlinin payı yüzde 20,07’den yüzde 12’ye gerilerken, girişimcilerde en üst gelir grubu payını yüzde 21,5’ten yüzde 31,4’e çıkardı.
İşte gelirlerin paylarındaki değişimler:
Maaşlar ortalamada toplandı
Maaş ve ücretlerin toplam gelirden yüzde 20’lik gruplara göre aldığı pay 2013-2023 yılları arasında, en üst gelir grubunda yüzde 51,6’dan yüzde 45,6’ya geriledi. Gelir düzeyi en düşük olan ilk yüzde 20’lik grubun payı 10 yılda yüzde 31,5’ten yüzde 41,1’e çıkarken, dağılımda maaşların birbirine yakınsadığı görüldü. Maaşlı çalışan kesimin toplam gelirden aldığı pay 10 yılda değişim göstermedi.
Yevmiyeli (günlük) çalışan fakirleşti
Günlük ya da parça başı işlerde çalışan yevmiyeli kazanç sağlayan grupta, 2013-2023 yılları arasındaki değişim, en düşük gelir düzeyinin aleyhine oldu. 2013 yılında toplam gelirden yüzde 20,7 oranında pay alan grup, 2023 yılında yüzde 12 pay aldı.
En alt ikinci yüzde 20’lik grubun da payı yüzde 9,6’dan 7,3’e gerilerken, üst gelir grupları ise yatay gelişim gösterdi. Yevmiyeli çalışan kesimin toplam payı gelirden aldığı pay 10 yılda yüzde 3,2’den 2,7’ye geriledi.
Tarım sektöründe gerileme çok sert oldu
Toplam gelirden alınan pay 10 yılda yüzde 6,4’ten yüzde 4,6’ya düşerken, en düşük gelir grubunun düşüşü yüzde 11,7’den yüzde 5,2’ye sert bir düşüşle gerçekleşti.
En üst gelir grubundaki gerileme son 3 yılda bir miktar toparlanma gösterirken, gelir düzeyi arttıkça düşüş de azaldı.
Emekli maaşlarının toplam gelirden aldığı pay düştü
Yüzde 18,2’den yüzde 15,6’ya gerileyen emekli maaşlarının toplam gelirler içindeki payında en alt gelir grubu ile en üst gelir grubunun pay yer değiştirdi. Gelir düzeylerine göre paylardaki değişim de emekli maaşlarının ortalama maaşa yakınsadığını gösterirken, gelir düzeyi arttıkça değişim de ters orantılı oldu. En düşük gelir grubu 10 yolda payını 7,7 puan artırırken, en üst gelir grubu 5 puan azaldı.
Kaynak: Ekonomim