TEPAV tarafından yapılan çalışmada, emeğin katma değer içindeki payının 2016’dan bu yana gerilediği ve azalma hızının 2019 sonrası arttığı vurgulandı. TEPAV çalışmasında, sadece bir asgari ücretlinin gelir getirdiği hane sayısı da 2,95 milyon olduğu belirtildi. TÜİK verileri kapsamında yapılan çalışmada, 2022 verilerine göre asgari ücret giren 4,15 milyon hanede 16 milyon kişinin yaşadığı kaydedildi.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yapılan çalışmada, emeğin katma değer içindeki payının 2016’dan bu yana gerilediği ve azalma hızının 2019 sonrası arttığı vurgulandı.
Ekonomim’den Mehmet Kaya’nın haberine göre TEPAV Kalkınma Politikaları Direktörü Ekrem Cünedioğlu’nun yaptığı çalışmada şunlar kaydedildi:
“Özellikle son üç yılda yüksek enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki bozukluk fiyatlama davranışlarındaki bozulmayı tetikleyerek yüksek kâr marjına izin vermiş, ancak söz konusu kâr artışı Türkiye’deki bölüşüm probleminin daha da derinleşmesine neden olmuştur.”
SADECE ASGARİ ÜCRET ARTIŞI YETMEZ
Çalışmada bu gerilemenin, 2016 sonrası personel maliyetlerindeki reel artışın, reel katma değer artışının altında kalmasından kaynaklandığı vurgulandı. "Asgari ücretlileştirme" trendine vurgu yapılan çalışmada şunlara dikkat çekildi: “Söz konusu bölüşüm probleminin çözülmesi için sadece asgari ücrette kayda değer artış yapmanın yeterli olmayacağı da unutulmamalıdır.
Nitekim Türkiye’de asgari ücret üstündeki ücretlerin artış oranının asgari ücretteki artışın altında kalması ülkede ‘asgari ücretlileşme’ trendini beslemiş ve özel sektörde neredeyse her iki çalışandan biri asgari ücretli statüsüne geçmiştir. Üstelik 2023’ün üçüncü çeyreği itibarıyla kayıt dışı istihdam oranının hâlâ yüzde 27,2, atıl işgücü oranının ise yüzde 22,3 düzeyinde olmasının işçinin pazarlık gücünü azalttığı unutulmamalıdır.”
Çalışmada ayrıca, asgari ücret üzerinde tartışmalar ve daha sağlıklı politikalar oluşturulması için TÜİK’in alternatif yaşam maliyeti düzeyleri hesaplaması, bağımsız kuruluşların da hesaplama yapması ve bunlar için de TÜİK’in mikro veriler paylaşması önerildi.
ORTALAMA HANEDEKİ 3.5 KİŞİNİN YAŞANABİLİR HALE GETİRİLMELİ
Ekrem Cünedioğlu çalışmasında, asgari ücretin haneler için önemine de dikkat çekildi. TÜİK verileri kapsamında yapılan çalışmada, 2022 verilerine göre asgari ücret giren 4,15 milyon hanede 16 milyon kişinin yaşadığı kaydedildi. Bunlar içinde hanede sadece bir asgari ücretlinin gelir getirdiği hane sayısının 2,95 milyon olduğu belirlendi.
Çalışmada, “Asgari ücret kavramsal olarak bir işçinin asgari yaşam maliyetini karşılayacak düzeyi ifade etse de bu yaklaşık 3 milyon hanenin sosyal dışlanma riskini azaltacak şekilde asgari ücretin 3,5 kişinin yaşam maliyeti şeklinde hesaplanması ya da bu hanelere sosyal transferlerde öncelik verilmesi önem arz etmektedir” denildi.