Eski Ulaştırma Bakanı Cahit Turhan'ın görevde iken kasasını doldurduğu Kuzey Marmara Otoyolu'na 1 milyon TL maaşa CEO olmasının yankıları sürerken, ortaya yeni bilgiler çıktı. Sözleşme değişikliğiyle Kuzey Marmara Otoyolu şirketine 4 milyar dolarlık ekstra kaynak yaratıldığı anlaşıldı.
Cahit Turhan, 2018 yılında Kuzey Marmara Otoyolu inşaatını üstlenen konsorsiyumun CEO'su iken Ulaştırma ve Altyapı Bakanı olarak göreve başladı. Ancak, eski şirketi 2019 yılında Kuzey Marmara Otoyolu projesinde 2 milyar 187 milyon dolar ek maliyet artışı aldı. Şirket, başlangıçtaki yatırım maliyeti ile bu otoyolu bitiremediği gerekçesiyle yeni kredi almak zorunda kaldı. Bu yeni krediyi Hazine üstlendi ve şirket lehine araç geçiş garantisi artırıldı.
4 MİLYAR DOLARLIK KIYAK
2020 yılında bakanlıktan ayrılan Turhan, 2024 yılında yeniden aynı şirkete CEO olarak döndü. Prof. Dr. Uğur Emek, Karar'daki köşe yazısında, bu süreçte, bir sözleşme değişikliği ile görevli şirketlere 4 milyar dolara yakın ekstra gelir yaratıldığını yazdı.
Kuzey Marmara Otoyolu'nun ihalesi 2016 yılında yapılmış ve 16 Eylül 2019 tarihinde yapılan sözleşme değişikliği ile yatırım maliyeti ve araç garanti sayısı artırılmış, sözleşme süresi uzatılmıştı. Bu değişiklikler, başlangıçta verilen 1,9 milyar dolar gelir garantisinin 5,8 milyar dolara çıkmasına neden olmuştu.
ŞİRKETİN BORCUNU DA DEVLET ÜSTLENDİ
Çiğdem Toker'in Sözcü gazetesindeki köşe yazısına göre, ek maliyet artışının yanı sıra, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Kamu Finansmanı Raporu’na göre, Kurtköy-Akyazı kesimi için 16 Eylül 2019'da Borç Üstlenim Anlaşması imzalanmış ve otoyolun toplam maliyeti 3,6 milyar ABD Doları’na yükselmişti. Aradaki fark ise 1 milyar 449 milyon 313 bin 832 ABD Doları olarak belirlenmişti.
Ayrıca, Kınalı-Odayeri kesimi için de 16 Eylül 2019'da Hazine tarafından bir borç üstlenimi daha yapılmış ve proje maliyeti 2 milyar doları geçmişti. Net fark ise 737 milyon 581 bin 282 dolar olmuştu. Bu iki kesimde 2017'den 2019'a kadar geçen sürede 2 milyar 187 milyon dolar ek maliyet artışı ortaya çıkmıştı.
Cahit Turhan, bakanlık döneminde CEO’su olduğu firmanın işlettiği Kuzey Marmara Otoyol’una 1.3 milyar adetlik araç garantisi verdi. Turhan, bakanlıktan sonra şirketine 1 milyon lira maaşla döndü.
hit Turhan, Kuzey Marmara Otoyolu’nu işleten Kolin-Limak-Cengiz-Kalyon ortaklığındaki şirkette CEO görevindeyken, 2018’de Ulaştırma Bakanlığı’na atandı. Turhan 2 yıllık bakanlığında CEO’su olduğu şirketin işlettiği otoyola 1.3 milyar adetlik ulaşılması neredeyse imkansız bir araç geçiş garantisi verdi. Ardından Turhan, bakanlığı sona erdikten sonra aynı şirketin CEO’luğuna ayda 1 milyon lira maaşla geri döndü. Garantinin tutması için Türkiye’deki 15 milyon otomobilin yılda 87’şer kez bu otoyoldan geçmesi gerekiyor. TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerinde Turhan’ın döneminde verilen geçiş garantisi tartışıldı.
Bakan Uraloğlu, ‘Selefiniz 1.3 milyar araç garantisi verdiği Kuzey Marmara Otoyolu’na CEO oldu mu’ sorusuna yanıt veremedi.Cahit Turhan’ın, Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nde CEO’luk görevinde aylık 1 milyon liraya yakın maaş aldığınının konuşulduğunu belirten CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, “Cahit Turhan da bakanlığı döneminde bu işletmeye 1 milyar 338 milyon ilave araç geçiş garantisi verdi. Türkiye’deki bütün otomobiller yılda 87 defa buradan geçerse ancak bu rakam tutacak. Böylesine imkansız bir hedef konulmuş. Eski Bakan’ın yaptığı etik midir, ahlaki midir” diye sordu.
Vehbi Bakırlıoğlu
‘DÜNYA GELSE OLMAZ’
“Cahit Turhan, Kuzey Marmara Otoyolu İşletmesi’nin CEO’luğuna getirildi. Bakanlığı döneminde bu işletmeye astronomik ve tutturulması imkansız araç geçiş garantileri verdi” diyerek Turhan’ı eleştiren CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz da “Dünyada 1 milyar 250 milyon otomobil var, bu otomobiller de sırayla Kuzey Marmara Otoyolu’ndan geçse yine tutturulamıyor” açıklamasını yaptı.
Sözcü'den Tarık Işık'ın haberine göre, Kuzey Marmara Otoyolu’na, Sakarya Akyazı’dan giriliyor, İstanbul Pendik gişelerinden çıkılıyor. Bu güzgergâha verilen 12 yıllık garantiyi tutturmak için, Türkiye’deki 15 milyon aracın yılda 8 kez geçiş yapması gerekiyor.
Yandaş müteahhitlerin devlete zararı 37 milyar dolar
Deniz Yavuzyılmaz “Osmangazi Köprüsü’nün bulunduğu İzmir-İstanbul Otoyolu, Kuzey Marmara Otoyolu etabı, Avrasya Tüneli, Menemen-Çandarlı-Aliağa Projesi, Ankara-Niğde Otoyolu ve Çanakkale Köprüsü dahil Çanakkale-Malkara Otoyolu projelerini eğer devlet kendi özkaynağıyla yapsa 22 milyar dolar ödeyecekti. Ancak yandaş müteahhitlerle yaptırdı ve devletin kasasından çıkacak garanti tutarı en az 59 milyar dolar olacak, aradaki fark 37 milyar dolar” dedi.