Herkese hayırlı Ramazanlar duası ile başlayalım. Geçen hafta bir arkadaşım ile iftara davetli olduğumuz yere giderken vakit darlığından ikindinin edası için bir camiye girdik. Oldukça büyük bir cami idi bütün duvarları sütunları aynı tip çini ile kaplıydı arkadaşıma dedim ki neden bu desen tercih edilmiş acaba sanki biraz boğuyor gibi.
Bunu neden anlattım takip ettiğim bir tarih dergisinde bu ay İstanbul'dan gidip Mescid-i Nebevi'nin duvarında bulunan çiniler işlenmişti. O çini resimlerini görünce önce boğazım düğümlendi camideki çinilerin aynısı. Allah güzel bir tevafuk ile karşıma çıkardı bu işin hikmetini görünce çok duygulandım.
O yüzden bir miktar çiniye değinmiş olalım bu hafta.
Geleneksel sanatlarımızdandır çini. Tarihi Orta Asya'da Karahanlılar'ın İslamiyeti kabulü ile başlar ve Anadolu Selçukluları ile hız kazanır. 16. ve 17. yüzyılda çini sanatı zirvededir. Buna en büyük örneklerden birisi turistlerin enfes çinileri nedeni ile mavi cami olarak bildiği Sultanahmet Camiidir. Sultanahmet Camii Osmanlı Camileri arasında en çok çini kullanılmış olması ile ayrı bir hususiyeti vardır.
Mescid-i Nebevi'ye ilk çini Kanuni Sultan Süleyman tarafından yollanır. Geçirdiği yangın sonrası yenilenen Mescid-i Nebevi'nin ilk çinileri Şam işi denilen çinilerdir. Sonraki dönemlerde ise Sultan Ahmed ile birlikte Osmanlı sanatı çiniler daha belirgindir.
Sultan Ahmed Han Hz. Peygamber Aleyhissalatüvesselam sevgisi ile bilenen bir Sultandır. Sultan İstanbul’a koca bir Camii yaptırırken son derece kıymetli çinilerin en güzellerini Mescid-i Nebevi için ürettirmiştir.
Sultan Abdülmecid döneminde ise 400 yıldır esaslı bir onarım geçirmeyen Mescid-i Nebevi tadilata alınmış sağlam olan çinilere dokunulmamış yeni çiniler Sultan Ahmed döneminde ki çinilere benzer yapılmaya çalışılmıştır.
Osmanlının Kütahya'da imal edip 5040 adet olan Mescid-i Nebeviye gönderdiği son çiniler Abdülhamid Han dönemindedir.
Hz. Peygambere olan sevgiden, Hz. Peygamber S.A.V ile ilgili olan her şeye saygı ve bağlılığımızdan bugün ise bir çok camimizde Mescid-i Nebeviye gönderilen bu çinilere benzer çiniler kullanılmaya çalışılmıştır. Allah ecdattan razı olsun...