Merkez Bankası'nın açıkladığı verilere göre, Türkiye'nin kısa vadeli dış borcu Haziran ayında 236,6 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı. Özellikle bankaların yurt dışından kullandığı kısa vadeli kredilerdeki keskin artış, bu yükselişte önemli bir rol oynadı.
Türkiye'nin kısa vadeli dış borcu, Haziran ayında yeni bir rekora ulaştı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre bu borç miktarı 236,6 milyar dolara yükseldi.
Bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stokunun yüzde 10,2 oranında artarak 75,4 milyar dolar, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 1,6 oranında azalarak 60,4 milyar dolar düzeyinde olduğu görüldü.
Merkez Bankası'nın konuyla ilgili açıklaması şöyle
"Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2023 yıl sonuna göre yüzde 38,7 oranında artarak 17,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 5,8 oranında azalarak 18,8 milyar dolar, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatı da yüzde 4,9 oranında azalışla 19,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları geçen yıl sonuna göre yüzde 28,2 oranında artışla 19,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
Diğer sektörler altında yer alan ithalat borçları, 2023 yıl sonuna göre yüzde 1,9 oranında azalarak 53,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2023 yıl sonuna göre yüzde 11,1 oranında artarak 38,3 milyar dolar olurken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu yüzde 2,3 oranında artarak 97,5 milyar dolar olmuştur.
Alacaklı bazında incelendiğinde, özel alacaklılar başlığı altındaki parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar yıl sonuna göre yüzde 3,4 oranında artarak 99,3 milyar dolar, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar yüzde 2,4 oranında azalarak 76,7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. 2023 yıl sonunda 1,2 milyar dolar olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 Haziran sonu itibarıyla 4,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 165 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Karar'da yer alan habere göre, 2024 Haziran sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu yüzde 49,5’i dolar, yüzde 21,5’i Euro, yüzde 13,4’ü TL ve yüzde 15,6’sı diğer döviz cinslerinden oluşmuştur.
2024 Haziran sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 236,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Söz konusu stokun 20,9 milyar dolarlık kısmı, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluşmaktadır. Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün yüzde 23,0 Merkez Bankası’nın yüzde 18,9, özel sektörün ise yüzde 58,1 oranında paya sahip olduğu gözlenmektedir."
Uzmanlara göre, bu durum, ülke ekonomisi için önemli bir risk teşkil ediyor. Kısa vadede ödenmesi gereken bu yüksek borcun, döviz kurundaki dalgalanmalardan olumsuz etkilenebileceği de ifade edildi.