Erdoğan Gazze’ye yönelik saldırılarından dolayı ‘İsrail ile ticaret’ konusunda 24 Nisan’da ‘O iş bitti’ dedi. Ancak Karar Gazetesi ticaret sürecinin üçüncü ülkeler üzerinden devam ettiğine yönelik belgeleri paylaştı. Ticaret trafiğini resmi veriler ortaya koydu.
İsrail İstatistik Enstitüsü kayıtlarında haziran ve temmuzda Türkiye’den 133 milyon dolarlık ithalat yapıldığı bilgisine yer veriliyor. Karar'dan Sema Kızılarslan'ın haberine göre, Gazze’de devam eden soykırıma rağmen İsrail ile ticarete 6 ay boyunca devam eden AKP iktidarı, yerel seçim sonuçlarının ardından tavrını değiştirdi. Erdoğan 24 Nisan’da Almanya Cumhurbaşkanı’nı ağırladığı törende "İsrail ile yoğun ticari ilişkileri artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti" diye konuştu. Bu açıklamanın ardından 54 ürünün İsrail’e satışı yasaklandı. Fakat Azeri petrolünün Mersin’den sevkiyatı dahil ticaretin üçüncü ülkeler aracılığıyla devam ettiğine yönelik iddialar gündemde kalmaya devam etti. Doğrudan ticaretin gemilerle devam ettiği anlaşıldı, Çanakkale’den çelik ve çimento yükleyen geminin 10 Eylül’de Hayfa’ya ulaştığı belirlendi.
HAZİRAN-TEMMUZ DÖNEMİNDE 133 MİLYON DOLAR İHRACAT
Gelişmenin ardından Ticaret Bakanlığı'ndan "İsrail için gümrük sistemi kapalıdır" açıklaması geldi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir ise "İstatistik Enstitüsü’nün resmi dış ticaret verilerine göre, Türkiye’den 2024 Haziran ayında yaklaşık 60, 2024 Temmuz ayında ise yaklaşık 73 milyon dolarlık ithalat yapılmıştır" bilgisini paylaştı. Dış ticaret uzmanları gemilerin limandan ayrıldıktan sonra ‘konşimento’ üzerinde revize gerçekleştirilerek varış yeri bilgisinin değiştirilebildiğini kaydetti. Türkiye’nin dış ticaret istatistiklerine, İsrail’e haziran-temmuz döneminde ticaretin sıfır olarak yansıdığı görüldü.
RESMİ VERİLERE GÖRE FİLİSTİN'E TİCARET 4 AYDA 14 KAT ARTTI
Resmi verilere göre İsrail ile ticaretin bittiği nisan ayında Filistin ile 9 milyon dolar seviyesinde olan ihracatta 4 ay içinde 14 kat artış oldu. Ticaretin Filistin’de kurdurulan şirketler aracılığıyla devam ettiği iddiaları kendine destek buldu.
ERDOĞAN'A ESKİ DAVA ARKADAŞLARINDAN YANIT: O İŞ BİTMEMİŞ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Nisan’da “İsrail ile ilişkileri artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” açıklamasını yaptı.
İsrail İstatistik Enstitüsü'ne ait verileri paylaşan Karar Gazetesi, Türkiye’den haziran ve temmuzda toplam 130 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildiğini duyurdu.
Odatv'nin haberine göre, 7 Ekim sonrası bir süre sessizliğini koruyan AKP iktidarı, Tel Aviv ile ticaretine devam etti. Çimento ve çelik gibi stratejik ürünlerin öne çıktığı ticaret, kamuoyunda tepki topladı. Tepkiler üzerine ilk olarak 54 ürünün İsrail’e ihracatının kısıtlandı. Sonrasında Erdoğan, 24 Nisan’da “İsrail ile ilişkileri artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” dedi. 3 Mayıs’ta ticarete tamamen son verildiğini duyurdu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan “Gazze’de ateşkes sağlanana ve sınırsız insani yardıma izin verilinceye kadar ticaret yeniden başlamayacak” ifadelerini kullandı.
MÜSİAD üyesi İÇDAŞ’ın Çanakkale’den yola çıkan çimento ve çelik yüklü ticari kargo gemilerinin Haifa Limanı’na demirlediği ortaya çıktı. Filistinli araştırmacı yazar Naim Eyyübi “Sadece ağustos ayında altı gemi, Türkiye limanlarından çıkarak Haifa’ya ulaştı. Yasağa aldırış etmeden direkt ticaret yapan 11 gemi var. Sürekli sevkiyat gerçekleştiriyorlar. Gemilerin rotasını ve limana giriş çıkış tarihlerini görebiliyoruz. Tabii bunlar yalnızca bizim tespit edebildiklerimiz” açıklamasını yaptı. Bu sırada başka gemilerin de İsrail limanlarına gittiği belirlendi.
TEMMUZDA 70 MİLYON DOLARLIK İTHALAT
CHP Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir ise, ticareti rakamlara döktü. Türk firmalarının üçüncü ülke yerine sadece evrak değişimi yaparak kanlı ticarete devam ettiğini aktaran Demir, şu ifadeleri kullandı:
“Ticaret Bakanlığı, 2 Mayıs itibarıyla Türkiye gümrüklerinden İsrail’e yönelik herhangi bir ihracat işlemi yapılmadığını açıklamıştır. Ancak İsrail İstatitik Enstitüsü’nün resmi dış ticaret istatistiklerine göre, Türkiye’den 2024 Haziran ayında yaklaşık 60, 2024 Temmuz ayında yaklaşık 70 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilmiştir. Bu veriler, Türk firmalarının herhangi bir 3. ülkeye bile sevk gereği duymadan nakliye sırasında evrak değişimi ile ihracatı sürdürdüklerini ispat etmektedir. Hükümet, İsrail’e ticareti engellemek yerine ihracatı engelleme söylemleriyle firmaların bu yöntemleri kullanmasını görmezden gelmektedir. Hükümet eğer isteseydi, para transferleri, lojistik ve son kullanıcı sertifikaları gib önlemlerle İsrail’e olan mal akışını bir gün içerisinde durdurabilirdi.”
EVRAK DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YAPILIYOR?
Türk firmaları, herhangi bir üçüncü ülkeye sevk gereği duymadan nakliye sırasında evrak değişimi ile ihracata devam edior. Bu işlemin uluslararası adı; konşimento veya taşıma senedi... Belgenin üzerinde yükleyici, alıcı, ihbar merciiden başlayarak her türlü bilgi yer alıyor. Konşimento, gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını gösterir. Gönderenin ve alıcının adlarının yazılı olduğu hukuki bir belge. Örneğin firmalar, gemi limandan çıkarken adres olarak Mısır'ı ya da bir başka ülkeyi gösteriyor. Ama uluslararası sularda Mısır yerine Hayfa yazılabiliyor.