Türkiye yıllardır sıcak para için dışarıya borçlanıyor. Hisse senedi, tahvil, bono alımı, kısa vadeli kredi kullandırımı ve mevduat hesabı açma gibi yollarla “parayla para kazanma”ya gelen yabancı sıcak para miktarı belli oldu. İşte o rakamlar.
Ülkemizde ekonomi, cari açık denilince ilk akla gelen unsurlardan biri ‘doğrudan yabancı yatırımları!’
Doğrudan yabancı yatırımlar, çok uluslu şirketler aracılığı ile gerçekleşiyor, malum.
Peki, yabancı bir şirket bir başka ülkeye neden doğrudan yatırım yapar?
Çok uluslu şirketlerin diğer ülkelerde yatırım yapmasının başlıca sebebi, yatırımın kendi ülkelerine göre daha kârlı olmasıdır.
Ancak bu yatırım kararında sadece kârlılık değil, yatırımın riski de dikkate alınıyor.
İşte bu riskler yatırımın yapılacağı ülkeye ve zamana bağlı olarak değişiyor.
Bütün bu satırları neden kaleme aldık?
Dünya Gazetesi Yazarı Naki Bakır bugüne kadar dışardan gelen sıcak paranın miktarını yazdı. Bakır konuyla ilgili ayrıntı rakamlar verdi. İşte o rakamlar;
“Hisse senedi, tahvil, bono alımı, kısa vadeli kredi kullandırımı ve mevduat hesabı açma gibi yollarla “parayla para kazanma”ya gelen yabancı sıcak para fonlar, yılın ilk yedi ayında Türkiye’ye 18,4 milyar dolar getirdi.
SICAK PARA STOK DEĞERİ 282,9 MİLYAR DOLAR
Yabancıların yıllar boyu Türkiye’de park etmiş sıcak para yatırımlarının mevcut stok değeri temmuz sonu itibarıyla 282,9 milyar dolar oldu…
Yılın ilk yedi ayında Türkiye’ye portföy yatırımları cephesinde yüklü miktarda bir sıcak para girişi gerçekleşti. Ancak bu girişler büyük bölümü kamu tarafından ihraç edilenler olmak üzere borçlanma senetlerine yönelik oldu.
Bu dönemde Hazine tarafından ihraç edilen devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) için 15 milyar 42 milyon, bankaların borçlanma kağıtlarını almak için 8 milyar 603 milyon dolar getiren yabancılar, özel sektör borçlanma senetlerinde de 2 milyar 719 milyon dolarlık alım yaptı. Böylece yabancıların Türk kamu ve özel sektör borçlanma kağıtlarına yatırım için yedi ayda getirdiği toplam sıcak para 26 milyar 364 milyon dolara ulaştı.
Buna karşılık yabancılar Borsa’da net satıcı oldular. Yabancıların hisse senedi portföyünde yedi ayda net 1 milyar 271 milyon dolarlık çözülme yaşandı. Böylece portföy yatırımları cephesinde yılın ilk yedi ayındaki girişlerin neti 25 milyar 93 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Geçen yıl aynı dönemde sadece 1 milyar 761 milyon dolarlık bir net giriş olmuştu.
Milli Gazete'de yer alan habere göre, Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli yabancı mevduatında ilk altı ayda toplam 1 milyar 587 milyon dolar dolarlık azalışın ardından, temmuz ayındaki 6 milyar 123 milyon dolarlık çekilişle birlikte ocak-temmuz itibarıyla net toplam çözülme 7 milyar 710 milyon dolara ulaştı. Bankalardaki yabancı para mevduatlarda ise ilk yedi ay itibarıyla kümülatif 1 milyar 8 milyon dolarlık artış oldu.
Buna göre bu iki kalemde ilk yedi aydaki hareket eksi (-) 6 milyar 702 milyon dolar olarak gerçekleşti…”
