Asgari ücretli yüksek enflasyon altında çoktan ezildi. Aynı tabloyu emekliler de yaşadı. Emeklilerin de daha Mayıs 2023’te aldıkları zam yok oldu. Mayıs-Ekim döneminde enflasyon yüzde 34,5 olarak gerçekleşti. Ama bu süreçte sadece yüzde 10 zam yapıldı. Sadece temmuz ayında yüzde 9,49 enflasyonla eriyen emekli maaşı zammı bir ay bile dayanamadı.
Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri olan enflasyon durmak bilmiyor. Yaz aylarında bile vites düşürmeyen fiyat artışları karşısında hem maaşlar hem de aylıklar enflasyon altında ezildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Ekim ayı verilerine göre, enflasyonda aylık artış yüzde 3,3 oldu. Böylece yıllık enflasyon 61,3’e ulaştı. Yılın ikinci yarısında açıklanan asgari ücret bile birkaç ay içinde yok oldu. Aynı zamanda emeklilerin de daha Mayıs 2023’te aldıkları zam yok oldu. Mayıs-Ekim döneminde enflasyon yüzde 34,5 olarak gerçekleşti.
Ama bu süreçte sadece yüzde 10 zam yapıldı. Haziran ayında 15 milyon 208 bin emekli-dul-yetim maaş alıyordu; Ağustos ayında bu sayı emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) etkisi ile 15 milyon 628 bine çıktı. Yani Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) maaş alanlar 420 bin kişi arttı ama SKG’nın ödediği maaş Haziran ayında 135,2 milyar lirayken ağustos ayında 131.9 milyar liraya ancak yükseldi. Böylece SGK emekli-dul-yetimlere nerede ise toplamda sadece yüzde 10 zam yapmış oldu. Tabloya bakıldığında bu zam sadece temmuz ayında yüzde 9,49 enflasyonla eridi. Emeklinin aldığı enflasyon zammı bir ay bile dayanamadı.
Yoksulluk sınırı da gelinen noktayı ortaya koydu.
TÜRK-İŞ’in çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek için her ay yaptığı Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’nın Ekim 2023 sonuçlarında araştırmaya göre, ekimde 4 kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarını ifade eden açlık sınırı 13 bin 648 lira oldu. Gıda ile giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarına denk gelen yoksulluk sınırı ise 44 bin 573 lira olarak hesaplandı. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti aylık 17 bin 803 lira olarak belirlenirken, Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2,62 arttı.
SGK’YA HAZİNE’DEN 535 MİLYAR LİRA
SGK’da açık hızla büyümeye devam ediyor. EYT’den sonra akış hızlanırken, bütçeden aktarılan para da dikkat çekti. 2023’ün ilk 8 ayında SGK’ya hazineden 535 milyar 425 milyon lira para akışı gerçekleşti. Böylece Hazine’nin yükü de artmış oldu. Öte yandan emekli ikramiyelerinin de yeni bir yük getireceği tartışılıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ödemelerin 15 Kasım’dan önce hesaplara yatacağını açıkladı. Emekli olup fiilen çalışmaya devam eden emekliler hariç olmak üzere, tüm emeklilere verilecek 5 bin lira ödemenin zamanına ilişkin soruyu Işıkhan, “Ödemeler, Kasım’ın 15’ini geçmeyecek gibi duruyor” diye cevapladı.
Bakanlar toplantısı ardından konuşan Erdoğan, emekli ikramiyesi kimlere verilecek açıkladı. Erdoğan, emekli ikramiyesinin çalışmaya devam eden emeklilere verilmeyeceğini duyurdu. “Emekli olup, fiilen çalışmaya devam eden emeklilerimizi bu düzenlemenin dışında bırakıyoruz. Bu ödemeler Kasım ayının ilk yarısı itibariyle emeklilerimizin hesabına yatırılmış olacaktır. Yılbaşında emeklilerimizin durumunu tekrar gözden geçirip her türlü fedakarlığı sergileyeceğiz. Bu kararın hayırlı olmasını diliyorum.”
ENFLASYON VERİLERİ AÇIKLANDI ZAM BELLİ OLDU
TÜİK Ekim ayı enflasyon verilerini açıklarken memur ve emeklilerin alacağı zamlar da belirginleşmeye başladı. Enflasyon Aralık ayına göre yüzde 55, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,36 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 54,26 olarak gerçekleşti. İşçi emeklisi ve memurlar zamlarını altı aylık enflasyon verilerine göre alıyor. İşçi emeklisi Haziran ayında gerçekleşen enflasyona göre yüzde 19,77 zam almıştı. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında enflasyon yüzde 29,41 olarak gerçekleşti. Bu durumda SSK ve Bağ-Kur emekli aylıkları için dört aylık dönemde alacakları zam ya da enflasyon farkı yüzde 29,41 olarak ortaya çıktı. Memur aylıklarına Temmuz ayında yüzde 17,55 + 8 bin 77 TL seyyanen zam yapıldı. Temmuz ayında toplu sözleşme zammı ise yüzde 6 oldu. Yüzde 6’yı aşan enflasyon farkı maaş zammına yansıtılacak. Buna göre, dört aylık dönemde memur maaşları için yüzde 22,08 oranında enflasyon farkı doğmuş oldu.
Memur ve memur emeklileri de 2023 yılı için toplu iş sözleşmesine göre ilk altı ay için yüzde 8, ikinci altı ay için yüzde 6 zam ve enflasyon farkını alacak. Yıl sonu enflasyonu Merkez Bankası’nın tahmin ettiği gibi yüzde 65 düzeyinde gerçekleşirse SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarına Ocak ayında yüzde 37,76 oranında enflasyon farkı kadar zam yapılacak. Memur ve emekli memur maaşları ise yüzde 49,45 oranında artacak. Ancak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha önce yaptığı çeşitli açıklamalarda, emekli aylıklarına ilave zam için talimat verdiğini söylemişti. Emeklilere ilave zamma ilişkin bir kanun değişikliği yapılması durumunda enflasyon farkının üzerine refah zammı yapılmış olacak.
KAMU EMEKÇİLERİ YÜZDE 31 DAHA KAYBETTİ
KESK’e bağlı Büro Emekçileri Sendikası’nın (BES) Kamu Emekçilerinin Enflasyon Sepeti Araştırması’na göre; ekim ayı enflasyonu yüzde 5,22, yıllık enflasyon ise yüzde 105,08 olarak hesaplandı. BES’in konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklama şöyle:
“TÜİK 2023 yılı Ekim ayında TÜFE’de bir önceki aya göre yüzde 3,43, bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık yüzde 61,36 artış gerçekleştiğini açıkladı. Büro Emekçileri Sendikası ‘Kamu Emekçilerinin Enflasyon Sepeti Araştırması’ sonuçlarına göre ise, BES TÜFE de bir önceki aya göre yüzde 5,22 bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık yüzde 105,08 artış gerçekleşmiştir. Hükümetin Kamu Emekçilerine ikinci altı ay için reva gördüğü yüzde 6 TİS ile maaş artışı TÜİK’in hesaplamalarına göre 2023 yılı Temmuz-Ekim birikimli dört aylık ayı TÜFE rakamı yüzde 29,41 ile 23,41 puan gerisinde kalmıştır. Sendikamızın hesaplamalarına göre ise 2023 yılı ikinci altı ayında 2023 yılı Temmuz-Ekim birikimli dört aylık emekçilerin enflasyonu yüzde 37,35 olmuştur. Yani Kamu Emekçileri 2023 yılı Ekim ayında ücretlerinde yüzde 31,35 puanlık enflasyon kaybına uğramıştır. Bu durumda Gıda Enflasyonunda ise; Sendikamız BES tarafından açıklanan Kamu Emekçilerinin Enflasyonu yıllık bazda ise; 2023 yılı Ekim ayında yüzde 61,36 olan TÜİK enflasyonun 43,72 puan üzerinde gerçekleşerek yüzde 105,08 olmuştur. Yıllık Gıda Enflasyonu ise; TÜİK rakamlarının 52,61 puan üzerinde tamı tamına yüzde 124,60 olmuştur.”
10 KİLOGRAM BAKLAVA BİLE ALAMIYORLAR
Plan ve Bütçe Komisyonu Toplantısı sırasında geçen hafta Bakan ikrami olarak dağıtılan baklava üzerinden emeklilere verilen maaşın ne kadar düşük olduğuna işaret eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer “Biraz evvel dağıttığınız baklava güzeldi, kaliteli bir baklava ama bizim emekli kendi maaşıyla sizin dağıttığınız baklavadan 10 kilo bu ülkede alamıyor. Böylesi bir durumda nasıl enflasyona ezilmesin? Emeklilikte yaşa takılanların yaş düzenlemesi yapıldı ancak işe başladıkları günkü aylık bağlama oranıyla bir hesaplama sağlanamadı çünkü 2008 yılında Adalet ve Kalkınma Partisinin çıkardığı aylık bağlama kat sayısı oranı yüzde 70’ten yüzde 30’a düşürülmüştü. Şu anda emekliliği hak ettikleri hâlde emekli olamıyorlar. Yani yaş kaldırılmasına rağmen nasıl yaşayacağım ben bu ücretle diye emeklilikte yaşa takılanlar emeklilik başvurusu yapamıyor. Aylık bağlama oranıyla ilgili bir düzenleme yapmayı düşünüyor musunuz? Ayrıca, emeklilikte bir günle on yedi yıl kaybedenler var. Bu arkadaşların da yaşadığı mağduriyeti dikkate alarak kademeli bir geçiş planlıyor musunuz?” diye sordu.
Kaynak: Karar
