ABD yerli üretimini korumak için dünyaya ticaret savaşı açarken, Türkiye 'milli gururu' TOGG'un rakibi Çinli üreticilere vergi muafiyeti getirdi. Sağlanan imtiyaz karşılığında Manisa'da fabrika kuracağı söylenen BYD'nin, Çin'de ürettiği araçları Türkiye pazarında satmak için dev gemilere doldurup getirmesi tepki çekti.
FABRİKA KURMAK YERİNE ÇİN'DE ÜRETTİKLERİ GELDİ
ABD, ekonomisini korumak ve yerli üretimi teşvik etmek amacıyla Çin'e yüzde 34, Türkiye'ye yüzde 10 gümrük vergisi uygulaması başlatırken, Türkiye'nin '60 yıllık hayali' TOGG'un rakibi üreticilere vergi muafiyeti uygulamasına yönelik tepki, Çinli BYD'nin binlerce aracını devasa gemiyle getirmesiyle zirve yaptı. TOGG'un önünü kesmemesi için daha önce uygulanan yüzde 40 verginin 'fabrika kurmaları' şartıyla 'sıfırlanması'nın ardından üreticilerin fabrika çalışmalarına hız vermek yerine Çin'de ürettikleri araçları gemilere doldurup getirmeleri dikkat çekti.
'ASRIN KIVILCIMI' PİYASADA RAKİBİNE YENİLDİ
Seçimlerde propaganda aracı olarak kullanılan TOGG için Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İşte fabrika, işte Cumhuriyetimizin yeni asrının ilk kıvılcımı...” ifadelerini kullanmıştı. TOGG'un imtiyazlı rakibi BYD'nin 2025'in ilk çeyreğinde, önceki yılın aynı dönemine kıyasla Türkiye Binek Otomobil Pazarında en çok büyüyen marka olması tehlikenin boyutunu ortaya koydu. Çinli firmanın Manisa'daki inşaat çalışmalarının 2026 ilk çeyreğine kadar tamamlanmasıyla üretime başlaması hedeflenirken, fabrikanın temelinin atılmaması soru işaretlerine yol açtı.
GÖZ GÖRE GÖRE TOGG’A DARBE
Karar'ın manşetinde yer alan habere göre, Elektrikli araç devleri BYD ve Cherry ile imzalanan yatırım anlaşmalarının ardından devasa bir gemiyle Türkiye’ye 7 bin araç getirildi. Son dönemde Çin firmalarına sağlanan ayrıcalıklar aynı soruyu tekrar gündeme getirdi: Milli gurur diye lanse edilen TOGG bitirilmeye mi çalışılıyor?
Yerli otomobilimiz Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG), 29 Ekim 2022 tarihinde görkemli bir törenle banttan indi; ilk satışlar 2023’ün mart ayında yapıldı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Anadolu Grubu, BMC, Zorlu Holding ve Turkcell’in ortak girişimiyle Bursa’da üretilen araç, seri üretime geçilmesiyle kısa sürede pazar liderliğine yükseldi. 20024’te en çok satan (30 bin 93 adet) elektrikli otomobil oldu. Yeni seneyle birlikte trafikteki T10X modelinin sayısı, 50 bini geçti. Sedan tarzı T10F’nin de bu ay sonuna doğru pazara sürülmesi bekleniyor. Yeni model, 600 kilometre menzile sahip. 2030 yılına kadar 5 farklı modelde 1 milyon araç üretme vizyonu söz konusu.
TEŞEKKÜR BELGESİ: Ayrıca hükümet, propaganda malzemesi olarak kullandığı TOGG’un alımını kolaylaştıracak kampanyalar düzenliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, araca yönelik boykot çağrılarına sert tepki göstererek “Birçok yerli ve milli markamız gibi TOGG’un da kimi kendini bilmezler, kimi köksüzler tarafından sözde boykot listesine konulmasını aziz milletimizin takdirine havale ediyoruz. Allah’ın izniyle milletimiz, bu ülkede üreten, istihdam sağlayan hiçbir yerli ve milli markayı 3-5 muhterisin faşizan siyasetine yem etmeyecektir” ifadelerini kullanmıştı. Ancak Erdoğan, geçen hafta Çinli otomotiv devi Chery’nin temsilcilerine teşekkür belgesi verdi. Törende Chery’nin Türkiye’ye 1 milyar dolarlık yatırım yapacağı ilan edildi. Buna göre; marka, Samsun’da kurulacak tesislerde, yeni nesil elektrikli araçlar ve parçalarının üretimini gerçekleştirecek. Yıllık 200 bin kapasiteyle kurulacak tesislerde 5 binden fazla kişiye istihdam sağlanacak.
ÇALIŞMALAR NEREDE?: Aynı şekilde bir başka Çinli şirket BYD ile geçen temmuzda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında sözleşme imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında BYD’ye Manisa’da fabrika kurması amacıyla 1 milyon 647 bin metrekarelik alan tahsis edildi. Burada yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırımla yıllık 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobil üretim tesisi ile sürdürülebilir mobilite teknolojilerine yönelik AR-GE merkezi hayata geçirilecek. Ancak TOGG’un önünü kesmemesi için daha önce uygulanan yüzde 40 verginin ‘fabrika kurmaları’ şartıyla ‘sıfırlanması’nın ardından üreticilerin çalışmalarına hız vermek yerine Çin’de ürettikleri araçları gemilere doldurup getirmeleri dikkat çekti. BYD’nin ‘CHANGZHOU’ isimli gemisi dün, 7 bin araçla Kocaeli’nin Derince ilçesindeki Safiport Limanı’na ulaştı. Şirket ayrıca martta TANG modelini satışa sundu. Böylece Türkiye’ye sunulan model sayısı DOLPHIN, ATTO 3, SEAL U DM-i, SEAL U EV, HAN, SEAL AWD ve TANG ile 7’ye çıktı.
ADIM ADIM PAZARI ELE GEÇİRİYORLAR
Çin menşeli içten yanmalı ve hibrit araçların ek vergisi, 31 Aralık 2024 tarihinde Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı kararına göre; yüzde 40’tan yüzde 50’ye yükseldi. Ancak elektrikli ve şarj edilebilir hibrit araçlar için uygulanan yüzde 40’lık ek vergi oranı sabit kaldı. Türkiye otomotiv pazarında şu 12 Çin markası bulunuyor. Pazar payı, yüzde 8’lerde. 2025’te bu payın artması bekleniyor. Chery, yalnızca 2 yıl gibi bir sürede 100 bin adetlik satışı aştı. Dünya genelinde 2024’te 4 milyondan fazla araç satan BYD ise, ülkemizde daha atılgan bir politika izlemeye başladı. Çin markaları, Türkiye’yi “Avrupa’ya açılan bir kapı” olarak görüyor.
