Rusya ve İran’ın destek verdiği Erivan yönetimi, 44 gün süren ikinci Karabağ savaşı hezimetinden üç yıl sonra bu kez Batı kartına sarıldı. ABD ile tatbikat düzenlemeye hazırlanan Ermenistan, sınır hattına askeri yığınak yapmaya başladı. Washington’un niyetinin belirsizliği ise soru işaretleri doğurdu.
Altı hafta süren savaşta ağır bir mağlubiyet alarak işgal altında tuttuğu Dağlık Karabağ’ın büyük kısmından çekilmek zorunda kalan Ermenistan’ın son dönemde attığı adımlar gözlerin yeniden Güney Kafkasya’ya çevrilmesine yol açtı. Ülkesinin Rusya’ya bel bağlamasını stratejik hata olarak niteleyen Paşinyan, Azerbaycan’ı yeni provokasyonlara hazırlanmakla suçladı. Bu sözler Karabağ’daki ayrılıkçı yönetimin sözde seçimi ve ABD ile yapılacak tatbikat öncesi geldi.
MOSKOVA’DAN ERİVAN’A PEŞ PEŞE İKAZLAR
Karar'da yer alan habere göre, Ermenistan’ın, sınıra yığınak yaptığını ve askeri seferberliği tasvir eden videoların sosyal medyada yayılması dikkat çekti. ABD ordusu da 75 personelinin katılacağı, 11-20 Eylül arasındaki Eagle Partner 2023 adlı tatbikat ile resmen sahada olacak. Rusya ise tatbikata sert tepki gösterdi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Galuzin “NATO’yla yakınlaşmak kendi güvenlikleri için olumlu sonuç getirmez” mesajı verdi. Kremlin Sözcüsü de “Tatbikatın istikrara faydası olmaz” diye konuştu.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan’ın sınıra asker yığdığını ve bir provokasyona hazırlandığını iddia ederek bunun bölgede yeni çatışmaları tetikleyebileceği iddiasında bulundu. BM ve uluslararası toplumu müdahaleye çağıran Paşinyan’ın açıklamasını ABD ile ortak tatbikat öncesinde yapması dikkat çekti. Paşinyan’ın açıklamaları, Dağlık Karabağ’daki ayrılıkçı Ermeni yönetiminin bugün yapacağı sözde cumhurbaşkanlığı seçimi ve Ermenistan’ın ABD ile haftaya başlayacağını ilan ettiği ortak askeri tatbikatın öncesine denk geldi. Ermenistan Rusya’yı, Dağlık Karabağ savaşı ve sonrasında kendine yeterince destek vermemekle suçlamış, Paşinyan ülkesinin “güvenlik garantörü” olarak Rusya’ya bel bağlamasını “stratejik bir hata” olarak nitelendirmişti. Ermenistan Savunma Bakanlığı’ndan önceki gün yapılan açıklamada ABD ordusu ile 11-20 Eylül tarihleri arasında bir ortak askeri tatbikata ev sahipliği yapılacağı bildirilmişti.
2020 sonbaharından bu yana ülkedeki Rus üslerinin kapatılmasını sıklıkla tartışan Ermenistan, gelecek hafta ABD ile ortak bir askeri tatbikata girişiyor. Eagle Partner 2023 adlı tatbikat 11 Eylül’de başlayıp 20 Eylül tarihinde sona erecek. Erivan yönetimi, ABD ordusuyla gerçekleştireceği tatbikatla NATO’nun üye olmayan partner ülkeler için oluşturduğu Barış İçin Ortaklık Programı çerçevesinde operasyonel hazırlık hedeflendiğini bildirdi. Pentagon’a göre askeri tatbikata 75 ABD’li ve 175 Ermeni askeri katılacak.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Galuzin “NATO’nun sadece Ukrayna’yı değil, başta Ermenistan olmak üzere Rusya’ya komşu diğer ülkeleri de kendi tehlikeli nüfuz alanına çekme çabalarını görüyoruz. Ermeni halkının günümüzün uluslararası gerçekliklerini anlayacak ve bu tür kışkırtıcı, Rus karşıtı, Ermeni karşıtı hareketlere prim vermeyecek kadar bilge ve ileri görüşlü olduğuna eminim” ifadelerini kullandı.
Galuzin, “Hiç kimseye bir şey dayatmıyoruz. Ama tabii ki partnerlerimizin dikkatini de, NATO’yla yakınlaşmanın kendi güvenlikleri için olumlu sonuç getirmeyeceği gerçeğine çekmeye çalışıyoruz” ifadelerini kullandı. Hafta başında NATO’nun Avrupa Genişleme Komitesi Başkanı Günther Fehlinger Ermenistan’a, NATO’ya katılma çağrısı yapmış, Ermenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vahan Kostanyan yanıt olarak ülkesinin NATO ile çeşitli formatlarda iş birliği yaptığını ve bu süreci devam ettirmeye hazır olduklarını kaydetmişti. Rusya bu açıklamanın ardından Ermenistan’ın Moskova öncülüğündeki Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne üye olduğunu hatırlatarak, daveti “muhteşem bir fantezi” olarak nitelendirmişti.
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov da ABD-Ermenistan tatbikatının Kafkasya’daki istikrarın altını oyduğunu savundu. Tatbikatın Moskova’nın arke bahçesi gibi gördüğü bölgenin istikrara kavuşmasına yardım etmediğinin altını çizen Peskov, Rusya’nın güvenlik garantörü görevini yerine getirmeyi sürdüreceğini kaydetti. Amerikan askerlerinin Ermenistan’da sahne alması, yeni bir dönemi işaret ediyor. Azerbaycan’a karşı ağır yenilgi aldığı Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Rusya’yı kendisine yeterince destek vermemekle eleştiren Erivan yönetimi, Rusya önderliğindeki Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütünün 2022’deki tatbikatlarına katılmadı ve Ocak ayındaki tatbikata da ev sahipliği yapmayacağını açıkladı.
Paşinyan, Azerbaycan’ı iki ülke arasındaki ortak sınırına askeri yığınağı artırmakla suçladı. Paşinyan, Bakanlar Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Azerbaycan’ın hem “Dağlık Karabağ’daki temas hattı hem de Ermenistan-Azerbaycan sınırı boyunca daha önce başlattığı askeri yığınağı artırdığı iddiasında bulundu. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı ise açıklamayı Ermenistan’ın “yeni bir sahte siyasi manipülasyonu” olarak yorumladı. Açıklamada, “Ermenistan, Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarından vazgeçmeli, askeri ve siyasi provokasyonlara son vermeli ve barış sürecine engel oluşturmayı bırakmalı” denildi. Sosyal medyaya yansıyan videolarda Erivan yönetiminin, Azerbaycan sınırına askeri yığınak yaptığı ve seferberlik başlattığı görüldü.
Öte yandan Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermenistan’ın Karabağ’da provokasyon girişiminin engellendiğini duyurdu. Azerbaycan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Rus barış gücünün geçici olarak konuşlandığı bölgede bulunan Ermeni silahlı grupların Azerbaycan ordusunun Ağdam yönündeki mevzilerinin önünde yeni hendekler kazmaya çalıştığı belirtildi. Azerbaycan ordusuna bağlı birliklerin aldığı tedbirler sonucu çalışmaların engellendiği aktarıldı.
Ayrıca dün yerel saatle 13.35’den 13.45’e kadar Azerbaycan ordusunun Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Ordubad ili güzergahındaki mevzilerinin Ermenistan ordusuna bağlı birlikler tarafından ateş altına alındığı belirtildi. Açıklamada, açılan ateşe Azerbaycan ordusu birlikleri tarafından karşılık verildiği kaydedildi.
