Bugünlerde çok konuşulan bir konu 'gizli tanık' kurumu... Gizli tanık uygulaması ile “hukuk devleti” ilkesinden uzaklaşılıyor mu? İşte gizli tanık kurumu hakkında merak edilen hususlar!
Hukuk sistemimizde "Gizli Tanık" uygulaması...
Gizli tanık kurumu, Ceza Muhakemesi Kanun'unda düzenlendi ve 2008 yılında yürürlüğe girdi.
Ceza Muhakemeleri Kanunu'nda (CMK) 'Gizli Tanık' hükmü şu satırlarla ifade ediliyor;
* "Gizli tanık, ağır ve ciddi bir tehlikeye uğrama ihtimali nedeniyle özel bir usul ile dinlenmektedir. Gizli tanık, tanık dinlenirken doğrudanlık ve yüzyüzelik ilkesi gereği hazır bulunma hakkına sahip olan kişiler (müşteki, sanık, avukatlar vs.) hazır olmadan dinlenmektedir."
Gizli tanıklık, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında gerçekleşiyor.
Gizli tanık, soruşturma aşamasında savcılık, kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından dinlenir. Polis, jandarma gibi kolluğun gizli tanık dinleme yetkisi bulunmamakta.
Bir tanığın gizli tanık olarak dinlenmesi, hukuki bir değerlendirme gerektiren bir karar.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve alt sınırı on yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda tanıklık yapacak kişiler, Tanık Koruma Kanunu ve CMK m.58 gereği gizli tanık olarak dinlenebiliyor ve tanık koruma altına alınabiliyor.
***
Ünlü hukukçu Ersan Şen'in 'gizli tanık' uygulamasıyla ilgili görüşlerinize sunmak istiyoruz;
* Bilgisi ve görgüsü olduğunu söylediği bir suç hakkında can güvenliği gerekçe gösterilerek, somut tehlikeye karşı korunması yerine tanığın mahkemece gizli şekilde beyanının alınması, “silahların eşitliği”, “dürüst yargılanma hakkı” ve “delillerin herkesin huzurunda tartışılıp değerlendirilmesi” ilkelerini ihlal etmektedir."
* "Maddi hakikate ulaşmak gerekçesiyle tanığı gizlemek ve gizli şekilde beyanını alıp, bu beyanı sanık aleyhine delil olarak kullanmak, savunma hakkının özünü ihlal etmek ve hatta bu hakkı hiçe saymak anlamına gelir."
* "Maddi gerçeğe ulaşmak için yapılması gereken, tanığı savunma makamından gizlemek değil, korumak olmalıdır."
* "Sınırsız telefon dinleme, teknik araçlarla izleme, gizli soruşturmacı, gizli tanık, malvarlığına el koyma ve müsadere olmazsa, suç örgütü yapılanmalarının ve faaliyetleri kapsamında amaç suçları işlemelerinin önlenmesi, faillerin yakalanıp cezalandırılmaları ve cezanın caydırıcılığı olamayacağı tezi ileri sürülmektedir. Bu tez kabul edildiğinde, “hukuk devleti” ilkesini bazı durumlarda deyim yerinde ise rafa kaldırılması gündeme gelebilecektir."
* "Kamu otoritesi, suçları Gizli Tanıklık 283 önlemek ve suç işleyenleri cezalandırmak amacıyla kişi hak ve hürriyetleri aleyhine kendisine tanınan yetkileri sınırları dairesinde kullanmak yerine geniş kullanmayı tercih eder. Bu nedenle, keyfi kullanıma elverişli, kişi hak ve hürriyetlerinin özüne müdahale içeren, hukukilik denetiminden uzak yetkilerin kamu otoritesi tarafından kötüye kullanılması ve “hukuk devleti” ilkesinden uzaklaşılması kaçınılmaz olacaktır."
Kaynak: Milli Gazete
