6 Şubat’ın mağdurlarını bu kez de ekonomik deprem vurdu. Konteyner dükkanlarda ay sonu hesabı yapan esnaf, vergi borçlarının ertelenmesini sağlayan ‘mücbir sebep’ halinin 31 Ağustos’ta sona ermesine tepkili: Süreyi uzatın. Tasarrufu başka yerden yapın. Ekonomideki darboğazı aşmak için milletten fedakarlık istenip depremzede esnafın önüne bile vergi borcu konulurken, Ahlat’taki Cumhurbaşkanlığı yerleşkesine milyon dolarlık tekne alındığı iddiası kamuoyu vicdanını ayağa kaldırdı.
ESNAF: VERGİ YÜKÜNÜN ALTINDA KALIRIZ
Hazine Bakanlığı, deprem illerinde tüccara SGK ve vergi kolaylığı sağlayan ‘mücbir sebep hali’ni uyguladı. Mağdur esnaf, 31 Ağustos’ta son bulacak uygulamanın sürdürülmesini istedi. Ağır vergi yükü altında kalacaklarını anlatan vatandaş “Satışlar zaten dibe vurdu. Çektiğimiz kredilerin geri ödemesi de başlayacak. Bu yükün altından kalkamayız” dedi. Elini kolunu sallayarak 18 ay gezen müteahhitlerin “Ömür boyu sorumlu mu olacağız” şeklindeki pişkin ifadeleri yansırken, yeniden inşada ranta öncelik verilirken tasarrufun depremzededen yapılması rahatsızlık yarattı.
AHLAT’TA MİLYON DOLARLIK TEKNE MUAMMASI
Karar'ın manşetinde yer alan habere göre, Ahlat’taki Cumhurbaşkanlığı binasına 1.2 milyon dolarlık ‘Wally Tender’ model tekne alındığı iddiası gündem oldu. Sosyal medyadaki ‘Millette acı ilaç içirilirken bu şatafat neyin nesi’ tepkileri sonrası İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ‘Bahse konu görüntü bir firmanın Ahlat Külliyesi’nde uygulayacağı proje için internet sitesinde kullandığı dijital bir görüntüden alınmıştır’ açıklaması yaptı. Muğlak ifadeler ‘Tekne alındığı yalanlanmıyor’ yorumlarına yol açtı. CHP’li Oğuz Kaan Salıcı da “Elit diye Ahlat Sarayı’nın önüne tekne bağlayanlara denir” tepkisini gösterdi.
DEPREMZEDEDEN ‘VERGİ TASARRUFU’
Barınma sorunu başta olmak üzere pek çok sorunu çözülmeyen depremzedelere AFAD haziran ayında kira yardımını gönderdiği telefon mesajıyla kesildiğini duyurmuştu. Tasarruf kesintilerini vatandaşın sırtına bırakan hükümet şimdi de afet bölgesindeki esnaf ve tüccarlara SGK ve vergi kolaylığı sağlayan mücbir sebep halini 31 Ağustos’ta sonlandırıyor. Karara tepki gösteren depremzedeler ise işyerlerini kapatmak zorunda kalacağını belitti.
Hükümet depremzededen yardım elini çekiyor. AFAD, kiracı depremzedelere gönderdiği telefon mesajıyla, kira yardımının Haziran itibariyle sona erdiğini duyurmuştu. Hükümet şimdi de bölge esnafı için getirdiği vergi kolaylığını sonlandırıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı 6 Şubat’ta yaşanan depremlerin ardından Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa ile Sivas’ın Gürün ilçesinde 6 Şubat 2023 ile 31 Temmuz 2023 tarihleri arasında mücbir sebep ilan etmişti. Daha sonra mücbir sebep hali Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçeleri için önce 30 Kasım 2023’ten 30 Nisan 2024’e, daha sonra da 31 Ağustos 2024’e uzatılmıştı. Mücbir sebep hali bu yerlerdeki esnaf ve tüccarlara yönelik SGK ve vergi kolaylığı öngörüyordu.
SORUNLAR ÇÖZÜLMEDEN MÜCBİR SEBEP BİTİYOR
Ancak Hazine Bakanlığı, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki depremzede esnafın SGK ve vergi borçlarını erteleyen mücbir sebep halini 31 Ağustos Cumartesi günü sonlandırıyor. Depremzede esnaf ise duruma tepkili. Malatya ve Kahramanmaraş’taki depremzede esnaflar, 31 Ağustos tarihi itibarıyla ağır vergi yükü altında kalacaklarını belirterek ‘’Gelecek kaygısı yaşıyoruz. Geçmişe dönük borçlarımız silinmeli’’ dedi. Konuyu değerlendiren Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Buluntu ise ‘’Depremzede esnafa verilen kaynaklar sorunların çözümüne yeterli olmuyor’’ ifadelerini kullandı.
ÖDEME YÜKÜNÜ KALDIRAMAYACAĞIZ
Kahramanmaraş’ta perde satışı yapan Hüseyin Yıldız, depremin ardından prefabrik bir dükkanda çalışmaya başladı. 25 metrekarelik bir alanda satış yaptığını söyleyen Yıldız, bu durumun satışlarına olumsuz yansıdığını ifade etti. Depremin ardından satışlarının oldukça azaldığını söyleyen Yıldız, mücbir sebep halinin kalkmasıyla birlikte esnafı zor bir sürecin beklediğini dile getirdi. Bununla birlikte depremzede esnafa KOSGEB tarafından destek amaçlı verilen 400 bin liralık kredi geri ödemelerinin yakın zamanda başlayacağını belirten Yıldız, şöyle konuştu: “Zaten bir senedir iş yapamıyoruz, bununla birlikte ağır vergilerde esnafın sırtına binerse esnaf, hem eski hem de yeni vergileri ödeyecek. Esnafın aynı anda ikisini de kaldırması imkânsız. Eski borçların silinmesi gerekir. Esnafın ayakta durma ihtimali yok. Asıl sıkıntı bu aşamadan sonra başlayacak.
KARŞILIKSIZ VERİLEN KREDİYİ DE İSTİYORLAR
Bazı esnaflara 400 bin lira iki yıl faizsiz geri ödeme kaydıyla kredi verildi. Önümüzdeki dönem hem bunun geri ödemesi hem de geçmişten kalan vergi ve yeni vergilerin ödemesi başlayacak. Birçok kişi şehirden göç etmeyi düşünüyor ancak buna imkân yok. Hiçbir esnaf bulunduğu durumdan memnun değil ve gelecek kaygısı taşıyor. Esnaf için çarşı hala yapılmadı, inşaatı ağır işliyor. Bu bölgede en azından vergi almaması lazım. İnsanlar kayıplar verdi, hala bunun yasını tutuyoruz. Bir de bu maddi yük sırtımıza binerse işin içinden çıkılmaz bir hal alır.”
ŞARTLAR ÇOK AĞIR ESNAFLIĞI BIRAKACAĞIM
Yusuf Kenan Şahin, Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından kendisine verilen konteynerin çevre yolu üzerinde yer alması sonucunda satış yapamadığı için kendi imkanıyla kurduğu çadırda satış yapıyor. Ağır hasarlı olan bir binanın yıkılmasının ardından bu alana çay ocağı kuran Şahin, buraya 5 bin lira kira ödediğini söyledi. Şahin, kazancının sadece dükkan faturalarını ve kirasını ödemeye yettiğini dile getirdi. Mücbir sebep halinin kalkmasıyla birlikte şartların daha da ağırlaşacağını söyleyen Şahin, bu koşullar altında esnaflığı bırakmayı düşündüğünü ifade etti.
MÜTEAHHİTTEN ‘BU KADARDA OLMAZ’ DEDİRTEN SAVUNMA: ÖMÜR BOYU SORUMLU OLAMAYIZ
Maraşta 6 Şubat’ta Şehit Abdullah Çavuş Mahallesi’ndeki Palmiye Sitesi’nin depremde yıkılması sonucu 150 kişi hayatını kaybetti, 16 kişi de yaralandı. 2 kişinin kayıp olduğu ve soruşturmada zemin etüdünün göz kararıyla yapıldığı ortaya çıkan sitenin yıkılmasıyla ilgili müteahhitler Hacı Ahmet Ersoy (80) ve Ali Babaoğlu (61) ile jeoloji mühendisi Ömer Tarakçıoğlu (54) ‘Bilinçli taksirle ölüme ve yaralamaya neden olma’ suçundan 22 yıl 6’şar aya kadar hapis istemiyle Kahramanmaraş 5’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. 18 ay sonra yakalanan Babaoğlu, depremde travma geçirdiği için İzmir’deki yazlığına gittiğini belirterek “Yapı denetim kanununa göre biz binadan 15 yıl sorumluyuz. Binaya 99 yılında başlandı, Adapazarı depremi oldu, sonra ruhsat gecikti. Bir müteahhit bir mühendis ömür boyu sorumlu olamaz” dedi. İfadeler ‘Enkaza dönen binalardaki adeletin yerini bulması beklentisini düşürdüğü’ tepkisine neden oldu.
İTİBAR İÇİN TASARRUF YOK
Art arda açıklanan tasarruf paketleri vatandaşın sırtındaki yükü artırırken Ahlat’taki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne 40 milyon lira değerinde lüks tekne alındığı belirtildi. İddialar için İletişim Başkanlığı yalanlama açıklaması yaptı. Görüntünün bir firma tarafından hazırlanan görsel olduğu belirtilen açıklamada teknenin olmadığına değinilmedi.
Malazgirt Zaferi’nin 953. Yıl Dönümü kutlamaları sürerken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cumhur İttifakı ortaklarıyla katıldığı törenler sırasında Ahlat’taki Külliye’ye 40 milyon lira değerinde lüks tekne alındığı iddia edildi. Gazeteci Fatih Altaylı, Van Gölü kenarında yapılan Ahlat Sarayı’nın önünde tutulan teknenin, 1.2 milyon dolar değerindeki Wally Tender olduğunu söyledi. Altaylı, Ahlat Sarayı’nın önündeki tekne için “Şu anda yapılan tekneler arasında en lükslerinden bir tanesi” dedi; “Wally’ler herkeste olacak bir şey değil. Van Gölü’nde gezecekleri tekne 40 milyon lira. Sonra muhalefet... gösteriş” ifadelerini kullandı.
İLETİŞİM BAŞKANLIĞI AÇIKLAMA YAPTI
Altaylı’nın iddiası tartışma başlatırken İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden konuya ilişkin açıklamada “Bazı basın yayın organlarında yer alan ve sosyal medya hesaplarında paylaşılan, “Ahlat Cumhurbaşkanlığı Külliyesi önüne 1 milyon 200 bin dolarlık tekne bağlandı” iddiası doğru değildir. Ahlat Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde iddia edildiği gibi bir tekne bulunmamaktadır. Bahse konu görüntü, bir firmanın Ahlat Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde uygulayacağı proje için internet sitesinde kullandığı, dijital ortamda hazırlanan bir görüntüden alınmıştır. Dijital ortamda hazırlanan görüntülerde yer alan bir teknenin, “gerçekten orada olduğuna yönelik” kasıtlı bir manipülasyon kampanyası yürütülmektedir. Kamuoyunu manipüle etmeye yönelik bu tür kampanyalara itibar etmeyiniz” denildi. Ancak açıklamada teknenin olmadığına dair bir ifade yer almadı.
TEKNE ÜZERİNDEN ISTAKOZ GÖNDERMESİ
Lüks tekne iddiasına CHP Milletvekili Oğuz Kağan Salıcı’dan da tepki geldi. Salıcı X hesabından yaptığı paylaşımda “Elit diye kime denir? Fahrettin Altun gibi her işe burnunu sokan Nomenklatura memurlarına, Monako Yat Kulübü’ndeki ıstakozculara, Ahlat Sarayı’nın önüne tekne bağlayanlara, Beşli Çetelerle kol kola yürüyenlere denir” ifadelerini kullandı.
MİLLET 12 BİN 500 TL’YE TALİM EDERKEN ELİTİZ
CHP’li Veli Ağbaba ise “Kışlık ve yazlık sarayın sahibi sen değil misin? ABD’ye makam aracını özel uçakla gönderen, Kıbrıs’a beş özel uçakla heyeti gönderen, Ahlat’a özel uçakla bakanlarla giden, Marmaris’teki sarayına 685 milyon TL, Ahlat’taki sarayına 1,219 milyar TL harcayan, koruma ordusuyla gezen, 13 özel uçakla gezen sen, millet 12 bin 500 TL’ye talim ederken her gün sarayda gününü gün eden sen, elitist biz” dedi.